Κυριακή 29 Μαρτίου 2020

Από την Κλίμακα του Ιωάννου Σιναΐτη





Aπό το βιβλίο: ΚΛΙΜΑΞ Ιωάννου του Συναΐου. Κείμενο επί τη βάσει χειρογράφου της εν Άθω Ιεράς Μονής Αγίου Διονυσίου. Το πρώτον εκδοθέν υπό Σωφρονίου ερημίτου. Δαπάνη των εκ Ραιδεστού αδελφών Σ. Κεχαγιόγλου. Νυν δε επανεκδιδόμενον υπό του Εκδοτικού Οίκου «Αστήρ». Εις Β΄ έκδοσιν. Βάσει της εν Κωνσταντινουπόλει εκδόσεως 1883. Εκ του τυπογραφείου Κ. Α. Βρεττού, εκδ. Αστήρ – Αλ. & Ε. Παπαδημητρίου, Αθήνα 1979.

Τετάρτη 25 Μαρτίου 2020

«Σήμερον της σωτηρίας ημών το Κεφάλαιον...»




































Βημόθηρο. Μονή Χιλανδαρίου, 1615 / 1616. Στο μέσον το κυρίως θέμα, ο Ευαγγελισμός, με τον Γαβριήλ αριστερά και τη Θεοτόκο δεξιά, στο βάθος ενός έντονα έξεργου πλαισίου που σχηματίζει κουβούκλιο· [στο: Θησαυροί του Αγίου Όρους, εκδ. Υπουργείο Πολιτισμού / Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού / Ιερά Κοινότης Αγίου Όρους / Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, Θεσσαλονίκη 1997, σ. 271]. 

Σάββατο 21 Μαρτίου 2020

«Όχι, θα παίξουμε εν ου παικτοίς!»

Η λέξη Ελευθερία είναι σχετική, Ελλάς
επίσης σχετική - αυτό το παραδέχονται όλοι.
Κόβοντας κάτι από τη μια, προσθέτοντας στην άλλη κάτι,
τουλάχιστον φαινόμαστε - κι εν μέρει είμαστε -
και φιλελεύθεροι κι εθνικοί συνάμα.

Αν κάποιοι βλάπτονται απ' τα μέτρα μας, οι άλλοι ωφελούνται
κι αν μερικοί μεμψιμοιρούν, στραβοκοιτούν ή έστω κάνουν που αντιδρούνε
αυτό το επιτρέπουμε, το ενθαρρύνουμε αυτό - με μέτρο.
Εμείς, στενά δεν ερμηνεύουμε τ' άγια των αγίων!

Άμα το παρακάνουν όμως κι αρχίσουν τις φωνές
τα «κλέφτες» «τύραννοι» τα «κάτω» κι άλλα που τα συνηθίζουν
και βγουν στους δρόμους συν γυναιξί και τέκνοις
και τα λένε στ' ανοιχτά και πια δεν παίρνουν από λόγια κι απ' αστεία,
ορμούν οι γυμνασμένοι νόμοι σα σκυλιά και τους κατασπαράζουν,
γονατιστοί στις πλάκες έλεος ζητούν, ομολογούν οι άθλιοι το λάθος
το διαλαλούνε στις πλατείες.

- Όχι, θα παίξουμε εν ου παικτοίς!















 ΠΑΝΟΣ Κ. ΘΑΣΙΤΗΣ. (1980). «Μαθήματα», στο: “Ελεεινόν Θέατρον”. Αθήνα: Κέδρος, σ. 13.

Τάδε λέγει Κύριος

«”Προφητολόγιον” ονομάζεται το λειτουργικό βιβλίο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο οποίο περιέχονται οι περικοπές από την Παλαιά Διαθήκη που διαβάζονται κατά τις ιερές ακολουθίες του εκκλησιαστικού έτους, επειδή μέσα από τα κείμενα αυτά αποκαλύπτεται το σχέδιο του Θεού για τον κόσμο και προαναγγέλλεται η σωτηρία που μας φέρνει ο Χριστός».
















ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ. (2009). «Εισαγωγή», στο: Προφητολόγιον. Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη. Αθήνα: Ελληνική Βιβλική Εταιρία, σ. XIII.

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020

Μνήμη ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ (18/3/1996 - 18/3/2020)

«ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΩΣ ΤΟ ΕΝΣΤΙΚΤΟ του γραφιά μέσα μου, του μανιακού πολέμιου της προχειρότητας μ' έχουν μονοχνοτίσει. Φέρτε μου τον Θεό, θα συνεννοηθώ αμέσως. Με τους ανθρώπους είναι το δύσκολο.
»Καθώς γυρνάω στο σπίτι αργά για φαγητό, βρίσκω την κυρία Ευγενία να τα έχει όλα έτοιμα, σκεπασμένα, και να κάθεται με θρησκευτική προσήλωση μπροστά στο ραδιόφωνο. Βέβαια, το λόγο κάποιου πολιτικού αρχηγού ακούει μολονότι αμφιβάλλω αν καταλαβαίνει καλά. Κι όχι επειδή δεν έχει την απαιτούμενη μόρφωση· τουναντίον, επειδή ο λόγος δεν έχει την απαιτούμενη δομή τη στοιχειώδη. Άλλ' αντ' άλλων. Φτήνια και μακρηγορία χωρίς αντίκρισμα. Έτσι μου 'ρχεται να της το κλείσω. Αν όχι να βγω στα μπαλκόνια να το φωνάξω: Τίποτε απ' ολ' αυτά που περιφέρουν, επί αιώνες τώρα, στα σχολεία, στις εκκλησίες, στις κομματικές συγκεντρώσεις, δεν παίρνει διαβατήριο για την ψυχή, αν προηγουμένως δεν έχει την οφειλόμενη θεώρηση από τα μέσα τα εκφραστικά. Οι νόμοι της τέχνης είναι και νόμοι της ζωής. Ο πολιτικός οφείλει να μη διαφέρει σαν αντίληψη απ' τον καλλιτέχνη. Και στην αντίληψη τού καλλιτέχνη ο αγώνας για τη σωτηρία τού ανθρώπου είναι αγώνας για την ορθή έκφραση, και τίποτε άλλο. Σε τέτοιο σημείο, που θα έλεγα ότι και οι πλέον αντίθετες τοποθετήσεις απέναντι στο ίδιο πρόβλημα εξισώνονται αν η εν τέχνη δικαίωση τους είναι του αυτού υψηλού βαθμού.
»Η ποιότητα στηρίζει τούς θεούς, κι είναι για να μην το 'χουν κατανοήσει εγκαίρως οι Ιερείς που παιδεύεται άδικα η ανθρωπότητα».

















ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ. (1991). Τα δημόσια και τα ιδιωτικά. Αθήνα: Ίκαρος, σσ. 33-35· [και: Εν λευκώ. Αθήνα: Ίκαρος, σσ. 349-350].


























Η προμετωπίδα έχει γίνει από τον ζωγράφο Ν. Χατζηκυριάκο – Γκίκα· [στο: ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ. (2007). Τα Ετεροθαλλή. Αθήνα: Ίκαρος].

Τρίτη 17 Μαρτίου 2020

Στον Παπαδιαμάντην



Ο Μιχαήλ Στεφανίδης, καθηγητής των Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, γεννημένος στον Μανταμάδο Λέσβου (1868 – 1957), υπήρξε πολυσχιδής επιστήμονας, με ποικίλα ενδιαφέροντα. Συνήθιζε μεταξύ άλλων να γράφει ποιήματα με το ψευδώνυμο Φίλων Οφερέτης. Το συγκεκριμένο ποίημα «Στον Παπαδιαμάντην», δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Χαραυγή της Μυτιλήνης στις 31 Ιανουαρίου 1911, λίγες ημέρες μετά τον θάνατο του Σκιαθίτη διηγηματογράφου. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1941 αναδημοσιεύθηκε και στην Νέα Εστία, τχ. 355, σ. 73.


Βλ. ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΟΛΙΝΟΣ. (2011). Ο έμμετρος λόγος για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Μυτιλήνη: Promoline, σσ. 13-14.

Κυριακή 8 Μαρτίου 2020

Κυριακή της Ορθοδοξίας



Η Αναστήλωση των Εικόνων, 14ος αιώνα· Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. [στο: ANDRE GUILLOU. (1996). Ο Βυζαντινός Πολιτισμός, μτφρ. Palolo Odorico – Σμαράγδα Τσοχανταρίδου. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα· εικόνα κουβερτούρας οπισθόφυλλου].