Η ποίηση, η προσφυγιά και οι φυλετικές διακρίσεις

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

Η 21η Μαρτίου είναι Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης αλλά και Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού. Μια από τις ουσιωδέστερες αποκρυσταλλώσεις του αντιρατσιστικού πνεύματος, που αξίζει την αέναη μνημόνευση, παραμένει το ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου «Essai sur l’inégalité des races humaines», της συλλογής «Στην κοιλάδα με τους ροδώνες» (1978). Ο τίτλος του αντιγράφει τον τίτλο τού «Δοκιμίου περί της ανισότητος των ανθρωπίνων φυλών», με το οποίο ο Γάλλος συγγραφέας του 19ου αιώνα Αρτύρ ντε Γκομπινώ κατοχύρωσε την πατρότητα των αντιλήψεων περί ανωτερότητας των Αρίων. Ειρωνική η πρόθεση του Εγγονόπουλου, αποτυπώνεται και στον υπότιτλο του ποιήματος: «ξεχνιέται ο Αδόλφος Χίτλερ;».

Ο ποιητής οικτίρει «τα όντα» που δεν βλέπουνε / το τερατώδες κοινό γνώρισμα τ’ ανθρώπου» και, «γιομάτοι μίσος», «ανακαλύπτουνε διαφορές σε χρώμα δέρματος φυλή / θρησκεία». Το κοινό γνώρισμα: «το εφήμερο της παράλογης ζωής». Και παράλογη αν θεωρήσουμε όμως τη ζωή, δεν παύει να είναι μία και ποθητότατη. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε πως αυτή, σαν δώρο άπαξ, είναι το κοινό μας γνώρισμα, όχι το πέρας της. Αλλά μια ζωή αντάξια του ανθρώπινου όντος. Και σίγουρα, δεν χαίρονται μια τέτοια ζωή όσοι κατοικούν σε εμπόλεμες χώρες, που αναγκάζονται να κινδυνέψουν, να εκλιπαρήσουν, να ταπεινωθούν στους δρόμους της προσφυγιάς. Με την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία προσφύγεψαν ήδη περίπου 3.500.000 υπερήλικοι, γυναίκες και παιδιά, ενώ πολύ περισσότεροι αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν προς φαινομενικά ασφαλέστερες περιοχές της πατρίδας τους. Φαινομενικά, επειδή οι πύραυλοι του Πούτιν δεν κάνουν διακρίσεις ανάμεσα σε άμαχους και στρατιώτες, θέατρα, σχολεία ή νοσοκομεία και στρατόπεδα.

Δυστυχώς, όπως θυμίζει η Διεθνής Αμνηστία, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι ο μόνος. Χιλιάδες «πρόσφυγες από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη, την Αιθιοπία, την Υεμένη προσπαθούν να ξεφύγουν από τις ένοπλες συγκρούσεις και να αναζητήσουν καταφύγιο σε γειτονικές χώρες αλλά και την Ευρώπη. Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, η προσέγγιση της Ε.Ε. και της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από δύο μέτρα και δύο σταθμά. Αυτό μαρτυρούν οι καταγεγραμμένες βίαιες επαναπροωθήσεις και η αγνόηση διαδικασιών ασύλου και εγγυήσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα χερσαία και τα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας, αλλά και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης». Αλώθηκε άραγε από αντεθνικά στοιχεία και η Διεθνής Αμνηστία;

ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ