Δευτέρα 20 Ιουνίου 2022

Μνήμη Αγίου Νικολάου Καβάσιλα (20 Ιουνίου 1391)


Η Ανάληψη του Χριστού, περί το 885· Ψηφιδωτό του τρούλου. Αγία Σοφία. Θεσσαλονίκη· [από το βιβλίο του ΤΖΩΝ ΛΟΟΥΝΤΕΝ. (1999). Πρώιμη Χριστιανική και Βυζαντινή Τέχνη, μτφρ. Μαρία Αγγελίδου. Αθήνα: Καστανιώτη, σ. 195, εικ.107.

«Η Υπατία, ο Καβάσιλας και ο Ανδρέας Παλαιολόγος σαν ένας άνθρωπος προσήλωναν τα μάτια στον τρούλο, στο περιώνυμο ψηφιδωτό, συνεπαρμένοι στο έπακρο, λες και το θωρούσαν για πρώτη φορά. Η απαράμιλλη ζωντάνια της Ανάληψης του Χριστού και το αξεδιάλυτο σμίξιμο γης και ουρανού ακόμη για μια φορά τους είχε ακινητήσει, όμως στη σφαίρα μιας αεικίνητης πορείας χωρίς τελειωμό. Και δεν έχαναν τη γη κάτω από τα πόδια τους. Ο Χριστός στο κέντρο, σ’ ένα χείμαρρο φωτεινού κύκλου, καθισμένος σε ουράνιο τόξο κι έχοντας ουράνιο τόξο και στα πόδια του· δημιουργική αεικίνητη δύναμη είναι η ευλογία του Χριστού, η οποία πλάθει τούτο το σμίξιμο σύμπαντος κόσμου και θείου φωτός· ανέρχεται ο Χριστός, αλλά συνάμα κάθεται και τα πόδια του ακουμπάνε το φως. Γύρω του οι δώδεκα απόστολοι μπασμένοι και συνεπαρμένοι μες στο θείο γεγονός. Στο κύκλο και η κυρία Θεοτόκος, με τα δύο χέρια υψωμένα να δέεται, και δεξιά κι αριστερά δύο άγγελοι, που μηνάνε τούτο το γεγονός, που παριστάνει το Χριστό ν’ αναλαμβάνεται, αλλά ταυτόχρονα να συνεπαίρνει ολάκερη την κτίση. Σε μια στιγμή ο Καβάσιλας τους ψιθύρισε πως τούτη η Ανάληψη δεν εγκαταλείπει τον κόσμο, αλλά διαρκώς τον πάει μπροστά, σε μια πλημμύρα φωτός. Τούτο το φως είναι το ίδιο, που έλαμψε στον Άδη με την αναστάσιμη κάθοδο του Χριστού σ’ αυτόν. Όλα έχουν γίνει πια ένα σύμπαν, που προχωράει σ’ ένα καινούργιο ανοιχτό κόσμο. Ανάλαφροι όλοι τους συμφώνησαν μ’ αυτή τη σκέψη».

ΝΙΚΟΣ Α. ΜΑΤΣΟΥΚΑΣ. (2001). Ζηλωτικά πόλεως Θεσσαλονίκης (1342 – 1329). Θεσσαλονίκη: Βάνιας, σ. 137.

Παρασκευή 10 Ιουνίου 2022

«Οι χώρες παίρνονται από μας κι απ’ την κακή μας γνώμη»· [αν οι πολιτικοί μας... διάβαζαν ποίηση...]

«Η χώρα δεν ετρόμαξε το τούρκικο ρισάλτο
Κι ο νωματάρχης το σκυλί κι ο Γερμανός το χτήνος
Τη χώρα δεν την πήρανε δεν την αποτελειώσαν
Οι χώρες παίρνονται από μας κι απ’ την κακή μας γνώμη».


ΖΗΣΙΜΟΣ ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΣ. (2006). «Μικρά Σύρτις», στο: Ποιήματα. Μικρά Σύρτις – Αλφαβητάρι – Συλλογή. Αθήνα: Ίκαρος, σ. 42.