«Η τακτική του Καβάφη δεν είναι καθόλου απλή· αποτελείται από πολλούς “κανόνες”, που ο καθένας τους εφαρμόζεται ανάλογα με τις περιστάσεις. (τούτο φαίνεται ότι είναι αξίωμα για τον καλό “τακτικό”). Εδώ θα επισημάνω τον κυριότερο.
»Θα τον έλεγα κανόνα του αιφνιδιασμού. (το πανάρχαιο μέσον της ενέδρας που δεν την υποψιάζεται ο αντίπαλος). Ιδού πως τον επιχειρεί ο Αλεξανδρινός “λόγιος”.
»Το τίναγμα από το καβαφικό ποίημα έρχεται στο τέλος, στους δύο – τρείς τελευταίους στίχους-του. Αρχίζεις το διάβασμα ανύποπτος, γιατί τίποτα δεν προμηνύει τι θα επακολουθήσει. Ο χαμηλός αφηγηματικός τόνος, η πεζή έκθεση των γεγονότων, το απλό σκηνικό (με όλη την εντυπωσιακή κάποτε γραφικότητά του), η γνώριμη εικόνα που σου παρουσιάζεται, δεν σε προετοιμάζουν να περιμένεις τίποτα το εξαιρετικό. Όλα φαίνονται πως ξετυλίγονται ομαλά μέσα στο κλίμα της καθημερινότητας, ή το πλαίσιο μιας παλιάς, “κλεισμένης” ιστορίας. Και βηματίζεις άνετα μαζί με τα λεγόμενα. Αίφνης γίνεται κάτι που δεν το είχες φαντασθεί: ό,τι έβλεπες ωστώρα ήταν ένα προπέτασμα – αυτό πέφτει ξαφνικά και πίσω-του εμφανίζεται μια άλλη παράσταση, όπου τα πράγματα μπαίνουν σε μια νέα τάξη, αληθινή αυτή τη φορά, που δείχνει πόσο απατηλή ήταν η πρώτη εικόνα. Η εντύπωση είναι συγκλονιστική. Ενώ πριν ένιωθες στερεό το έδαφος κάτω από τα πόδια-σου, τώρα έχεις το αίσθημα ότι έχασες το βάρος-σου (τις αναμφισβήτητες έως την ώρα εκείνη “βεβαιότητες” σου) και βρίσκεσαι στον αέρα. Το σύννεφο που σου σκέπαζε πριν τα μάτια, έχει διαλυθεί και σου αποκαλύπτεται μια άλλη πραγματικότητα – η πραγματικότητα (κατά τον ποιητή) με την ανοικτίρμονη αλήθεια-της. Ένα πρόσωπο καθόλου ξένο που προσπαθούσες όμως να το αποφύγεις. Και που τώρα σε παρατηρεί κατάματα και σου μορφάζει με σημαία…».
Ε. Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ. (1989). «Η τακτική του Καβάφη», στο: Το δίκαιο της πυγμής. Αθήνα: Δωδώνη, σσ. 194-195.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου