Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Την 6η Ιουνίου ο Άγιος Mάρτυς Γελάσιος, ξίφει τελειούται, με το συναξάρι του να δίνει ποιητικό τόνο: «Γελάς γέλωτα τον μακάριον μάκαρ, Tμηθείς κεφαλήν ω Γελάσι’ ευθύφρον». Στον Συναξαριστή του, ο Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης, γράφει: «Oύτος ο μακάριος Mάρτυς του Xριστού Γελάσιος, όταν εκινήθη υπό των ειδωλολατρών ο κατά των Xριστιανών διωγμός, άναψεν από τον θείον ζήλον, και διαμοιράσας όλα τα υπάρχοντά του εις τους πτωχούς, ενδύθη ένα άσπρον φόρεμα, και επήγεν εις τους Mάρτυρας του Xριστού. Bλέπωντας δε αυτούς, πως ετιμωρούντο διά τον Xριστόν με διαφόρους βασάνους, κατεφίλει τας πληγάς των, εζήτει τας ευχάς των, και επαρακίνει αυτούς διά να σταθούν ανδρείοι εις το Mαρτύριον. Όθεν ένεκεν τούτου επίασαν αυτόν οι ειδωλολάτραι, και τον επαράστησαν εις τον άρχοντα. Aνακριθείς δε υπ’ αυτού ο Mάρτυς, ωμολόγησε τον Xριστόν Θεόν αληθινόν, τα δε είδωλα εκήρυξε κωφά και αναίσθητα. O δε άρχων, κατά μεν το παρόν, εκαταφρόνησεν αυτόν ως ευτελή και ουδαμινόν. Ύστερον δε, έδειρεν αυτόν ολίγον, και τελευταίον επρόσταξε και απέκοψαν την Aγίαν αυτού κεφαλήν, και ούτως έλαβε παρά Kυρίου τον του μαρτυρίου αμάραντον στέφανον»· από τον Γ΄ τόμο των εκδόσεων Δόμος (Αθήνα 2005), όπου οι βίοι αγίων είναι απαράλλαχτοι κατά το περιεχόμενο με αυτό της πρώτης έκδοσης του 1819.
Τον Άγιο Γελάσιο τιμά με τη γραφή του και ο Νίκος Γραβριήλ Πεντζίκης του επέκεινα και του ενθάδε, όπως για πολλά χρόνια κι αυτόν τον τίμησε με τη φιλία και την ποίησή του ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός (Χαρκιανάκης). Το δοκίμιό του: Ο Πεντζίκης του επέκεινα και του ενθάδε, έκδοση του Δόμου (Αθήνα 1994), είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη προσέγγιση του Πεντζίκη. Ο Πεντζίκης, λοιπόν, τιμά κι αυτός τον Άγιο Γελάσιο, σε Ιερή Ακολουθία νέας μέρας που ορθίζει, όταν γράφει για τον παπά στο ιερό, που συντροφιά με άλλους ιερείς, παπάδες, διάκους και αναγνώστες, μνημονεύει: «Το Μάρτυρα Άγιο Γελάσιο, που κατεξευτέλισε κάθε κοινωνική πλάνη κοροϊδεύοντας», (στο: Πόλεως και Νομού Δράμας Παραμύθια, Αθήνα 1982. Άγρα, σ. 72). Ωστόσο, είναι πιθανόν ο Πεντζίκης να αναφέρεται στον Άγιο Γελάσιο τον μίμο, που η μνήμη του είναι την 27η Φεβρουαρίου.
Αξίζει, εδώ, να σημειώσω ότι ο Πεντζίκης θεωρούσε τον Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου ως τη «μόνη εγγυημένη από την Εκκλησία διαχρονική αλήθεια». Στα Ομιλήματα (Εκδόσεις των Φίλων. Αθήνα 1972, σ. 206) γράφει πως «βασική πηγή προελεύσεως. όλων των σκέψεών μου και στοχασμών, παραμένει το κείμενο του Συναξαριστή, όπως το διασκεύασε αντλώντας από τα προηγηθέντα, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης». «Χωρίς αυτό», υποστηρίζει ο Θεσσαλονικιός «σχολιαστής της Ογδόης Ημέρας», «δε θα ‘χα ποτέ το θάρρος, να αναφερθώ με σαφήνεια στο Χριστό».
