Ο άγιος Πολύκαρπος Σμύρνης «totius Asiae princeps»

«Ο Ειρηναίος παρέχει την πληροφορίαν ότι ο Πολύκαρπος επέστρεψε πολλούς από τας αιρέσεις του Βαλεντίνου και του Μαρκίωνος εις την “Εκκλησίαν του Θεού”, διηγείται μάλιστα και εν επεισόδιον αναφερόμενον εις την στάσιν αυτού έναντι του Μαρκίωνος. Όταν ο αιρεσιάρχης ούτος τον επλησίασε κάποτε και του απηύθυνε την παράκλησιν, “επιγίνωσκε ημάς”, αυτός απήντησεν, “επιγινώσκω επιγινώσκω σε τον πρωτότοκον του Σατανά[1]. Επειδή ο Ειρηναίος προς της εξιστορήσεως του επεισοδίου τούτου παραθέτει την είδησιν περί της μεταβάσεως του Πολυκάρπου εις τη Ρώμην, ο Ιερώνυμος και νεώτεροι πατρολόγοι τοποθετούν εις την Ρώμην τόσον αυτό όσον και την άλλην αντιαιρετικήν δραστηριότητα αυτού· αλλ’ είναι βεβαίως απίθανον να είχε τοιαύτα αποτελέσματα η επ’ ολίγας μόνον εβδομάδας παραμονή αυτού εκεί. Η υπό του Ειρηναίου αναφορά της μεταβάσεως εις την Ρώμην είναι παρεκβατική, χρησιμεύουσα εις υπόμνησιν και σύνδεσιν των πραγμάτων δια τους δυτικούς αναγνώστας του, ενώ η όλη δραστηριότης του Πολυκάρπου εξετυλίχθη εις την Ασίαν».

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΥ. (1978). Ελληνική Πατρολογία: Γραμματεία της περιόδου των Διωγμών, τ. Β΄. Θεσσαλονίκη: Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, σσ. 438, 440.

---

[1] Η παράκλησις αναφέρεται προφανώς εις αναγνώρισιν της μαρκιωνικής κοινότητος.

Ο άγιος Πολύκαρπος Σμύρνης· ψηφιδωτό σταυροθολίου του διακονικού του 11^ου αιώνα, Μονή Οσίου Λουκά Βοιωτίας.