Για μερικούς αναγνώστες ο Ντοστογιέβσκη θάναι πάντοτε ένα
ταλέντο σκληρό και τίποτ’ άλλο από σκληρό.
Και πραγματικά ο Ντοστογιέβσκη τοποθετεί τους ήρωές του σε
θέσεις χωρίς διέξοδο και χαίρεται να τους υποβάλλει σε όλων των ειδών τις δοκιμασίες.
Ανάμεσα από αβύσσους ηθικής κατάπτωσης και ανάμεσα από όλα τα βασανιστήρια του
πνεύματος, τους οδηγεί στο έγκλημα, στην αυτοκτονία, στην αποβλάκωση, στον
γεμάτο παραλήρημα πυρετό και στην τρέλλα. Θάλεγε κανείς πως ο Ντοστογιέβσκη
βασανίζει κάποτε τα αγαπημένα θύματα “χωρίς άλλο σκοπό παρά μόνο για να χαρεί
τα βάσανά τους.” Ναι είναι πραγματικά ένας δήμιος, ένας ηδονιστής του πόνου, ο
Μέγας Ιεροεξεταστής των ψυχών, ένα “σκληρό ταλέντο”.
Κι όλα αυτά είναι φυσικά, είναι δυνατά; Υπάρχουν
πραγματικά μέσα στη ζωή; Που τάχουμε δει; Κι αν πραγματικά υπάρχουν, τι μας ενδιαφέρουν
εμάς, τους ανθρώπου της ορθοφροσύνης, αυτές οι σπάνιες εξαιρετικές περιπτώσεις,
αυτές οι ηθικές και πνευματικές τερατομορφίες, αυτές οι δυσμορφίες, που
μοιάζουν με οπτασίες ενός μανιακού;
Η μεγάλη μορφή που αποδίνουν συνήθως στον Ντοστογιέβσκη,
είναι πως είναι τεχνητός, αλλόκοτος, πως του λείπει το φυσικό, εκείνο που
ονομάζεται “υγιής ρεαλισμός”.
“Με θεωρούν ψυχολόγο – λέει για τον εαυτό του – αυτό δεν είναι αλήθεια, είμαι ρεαλιστής με την πιο υψηλή σημασία, δηλαδή παρουσιάζω όλα τα
βάθη της ανθρώπινης ψυχής”.
Ο επιστήμονας είναι κι αυτός κάποτε, ρεαλιστής με πιο υψηλή σημασία, ρεαλιστής μιας αλήθειας άγνωστης
και ανύπαρχτης ακόμα.
Ζ. Μερεσκόβσκη
Το κείμενο είναι από το οπισθόφυλλο του βιβλίου Φ. Ντοστογιέβσκη. (1998). Οι σταθμοί της τρέλλας, μτφρ. Βασ. Δασκαλάκη. Αθήνα: Παρουσία· η εικόνα έργο του Δημήτρη Χατζηαποστόλου. Ο Δημήτρης Κοσμόπουλος, στον πρόλογο γράφει για τον μεταφραστή Βάσο Δασκαλάκη (1897 – 1944), συγγραφέα μυθιστορημάτων σκληρού ρεαλισμού: «περισσότερο είναι γνωστός από τις μεταφράσεις του στα μυθιστορήματα του Κνουτ Χάμσουν – μεταφράσεις που χαρακτηρίστηκαν άθλος αξεπέραστος. Η ανά χείρας μετάφραση των “Σταθμών της τρέλλας”, του 1928, διατηρεί όλα τα στοιχεία των γλωσσικών στερεοτύπων της εποχής. Ίσως στον σημερινό αναγνώστη, να φαίνονται ανοίκειοι και να ξενίζουν κάποιοι μαλλιαρισμοί, εν τούτοις η γλώσσα του Δασκαλάκη, μαστορεμένη από την πλούσια εμπειρία του, κρατάει όλη την ένταση και τις αποχρώσεις του ντοστογιεφσκικού λόγου», σ. 12.
ΑπάντησηΔιαγραφή